Συντάκτης: Κυριακή Μπεϊόγλου
Ποιο ήταν το μεγάλο στοίχημα που έβαλε ο σοσιαλισμός με την επανάσταση των μπολσεβίκων; Πιθανότατα να μετατρέψει τη Γη σε μια μεγάλη ανθρώπινη πατρίδα. Δεν τα κατάφερε. Δεν κέρδισε τον αγώνα ενάντια στη βαρβαρότητα και την κυριαρχία της εκμετάλλευσης.
Αν υπάρχει κάποια ελπίδα να αναγεννηθεί, αυτό δεν θα γίνει καίγοντας τις βασικές του αρχές, αλλά τροποποιώντας ίσως δύο από τις θεμελιώδεις: τον αφηρημένο διεθνισμό (οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα) και την αφηρημένη επαναστατικότητα («ας σβήσουμε το παρελθόν» από τον ύμνο της «Διεθνούς»).
Ολο και περισσότεροι φιλόσοφοι της Αριστεράς συγκλίνουν πως το ζήτημα δεν είναι να σβήσουμε το παρελθόν. Η «επανάσταση», αν είναι να γίνει, θα γίνει συντηρώντας τη φύση, τη βιόσφαιρα, την πολυπολιτισμικότητα και τους πολιτισμούς που θέλουν να συνυπάρχουν, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητές τους σαν σημαντικές κληρονομιές του παρελθόντος.
Μέσα σ’ αυτή την «επαναστατική συντήρηση», πιστεύουν πως θα ξεφύγουμε από την αυτοκαταστροφή και θα φτιάξουμε μια παγκόσμια γήινη πατρίδα.
Με αφορμή την εκρηκτική κατάσταση στην Ισπανία, αναρωτιέμαι αν η ένταση κορυφώθηκε εξαιτίας της άρνησης των κεντρικών κυβερνήσεων να δουν αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην Καταλονία. Πώς, δηλαδή, θα διασφαλίζονταν η ενότητα και η οικουμενικότητα, αν τόσα χρόνια αρνείσαι να δεις τις αρετές, την ιδιαιτερότητα, την ιστορία και την κουλτούρα μιας «περιφέρειας» και ταυτόχρονα τις ανησυχίες, τις ελλείψεις ή ακόμα και την άγνοιά της;
Το 2017 η παγκοσμιοποίηση, έτσι όπως διαμορφώθηκε, εγκυμονεί συγκρούσεις σε πολλά μέτωπα. Ο θόρυβος από στρατιωτικές μπότες ακούγεται όλο και πιο δυνατός. Το διεθνές δίκαιο, καθορισμένο από τις δυνάμεις που κατέχουν πυρηνικά, ενισχύει κυρίως την εξουσία των ισχυρών. Μήπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια τράπεζα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ενδιαφέρεται για την οικουμενική αλληλεγγύη; Οχι, λένε οι αναλυτές. Αναπαράγουν την παγκόσμια ανισότητα και ενισχύουν ακόμα πιο πολύ τις μεγάλες δυνάμεις.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 οδήγησε στη στρεβλή εφαρμογή του σοσιαλιστικού μοντέλου από τον Στάλιν και κατέληξε σε έναν ολοκληρωτισμό. Είναι άραγε αναπόφευκτο να καταστρέφονται όλες οι μεγάλες ιδέες και οι ανθρωπιστικές πεποιθήσεις; Λένε πως «η ιδέα δεν ξέρει πώς να φερθεί στην πραγματικότητα».
Το προφανές, αυτό που οι περισσότεροι δημοκρατικοί άνθρωποι βλέπουμε, δεν είναι ούτε προφανές ούτε σταθερό. Εχει πάντοτε μια νοητική και υποκειμενική πλευρά. Η Ιστορία μέχρι σήμερα μας έχει δείξει τον εύθραυστο χαρακτήρα των μεγάλων ιδεολογιών. Ωστόσο, ο ποιητής Βλαντιμίρ Μαγιακόφσι μοιάζει σήμερα επίκαιρος όσο ποτέ:
Ποιο ήταν το μεγάλο στοίχημα που έβαλε ο σοσιαλισμός με την επανάσταση των μπολσεβίκων; Πιθανότατα να μετατρέψει τη Γη σε μια μεγάλη ανθρώπινη πατρίδα. Δεν τα κατάφερε. Δεν κέρδισε τον αγώνα ενάντια στη βαρβαρότητα και την κυριαρχία της εκμετάλλευσης.
Αν υπάρχει κάποια ελπίδα να αναγεννηθεί, αυτό δεν θα γίνει καίγοντας τις βασικές του αρχές, αλλά τροποποιώντας ίσως δύο από τις θεμελιώδεις: τον αφηρημένο διεθνισμό (οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα) και την αφηρημένη επαναστατικότητα («ας σβήσουμε το παρελθόν» από τον ύμνο της «Διεθνούς»).
Ολο και περισσότεροι φιλόσοφοι της Αριστεράς συγκλίνουν πως το ζήτημα δεν είναι να σβήσουμε το παρελθόν. Η «επανάσταση», αν είναι να γίνει, θα γίνει συντηρώντας τη φύση, τη βιόσφαιρα, την πολυπολιτισμικότητα και τους πολιτισμούς που θέλουν να συνυπάρχουν, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητές τους σαν σημαντικές κληρονομιές του παρελθόντος.
Μέσα σ’ αυτή την «επαναστατική συντήρηση», πιστεύουν πως θα ξεφύγουμε από την αυτοκαταστροφή και θα φτιάξουμε μια παγκόσμια γήινη πατρίδα.
Με αφορμή την εκρηκτική κατάσταση στην Ισπανία, αναρωτιέμαι αν η ένταση κορυφώθηκε εξαιτίας της άρνησης των κεντρικών κυβερνήσεων να δουν αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην Καταλονία. Πώς, δηλαδή, θα διασφαλίζονταν η ενότητα και η οικουμενικότητα, αν τόσα χρόνια αρνείσαι να δεις τις αρετές, την ιδιαιτερότητα, την ιστορία και την κουλτούρα μιας «περιφέρειας» και ταυτόχρονα τις ανησυχίες, τις ελλείψεις ή ακόμα και την άγνοιά της;
Το 2017 η παγκοσμιοποίηση, έτσι όπως διαμορφώθηκε, εγκυμονεί συγκρούσεις σε πολλά μέτωπα. Ο θόρυβος από στρατιωτικές μπότες ακούγεται όλο και πιο δυνατός. Το διεθνές δίκαιο, καθορισμένο από τις δυνάμεις που κατέχουν πυρηνικά, ενισχύει κυρίως την εξουσία των ισχυρών. Μήπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια τράπεζα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ενδιαφέρεται για την οικουμενική αλληλεγγύη; Οχι, λένε οι αναλυτές. Αναπαράγουν την παγκόσμια ανισότητα και ενισχύουν ακόμα πιο πολύ τις μεγάλες δυνάμεις.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 οδήγησε στη στρεβλή εφαρμογή του σοσιαλιστικού μοντέλου από τον Στάλιν και κατέληξε σε έναν ολοκληρωτισμό. Είναι άραγε αναπόφευκτο να καταστρέφονται όλες οι μεγάλες ιδέες και οι ανθρωπιστικές πεποιθήσεις; Λένε πως «η ιδέα δεν ξέρει πώς να φερθεί στην πραγματικότητα».
Το προφανές, αυτό που οι περισσότεροι δημοκρατικοί άνθρωποι βλέπουμε, δεν είναι ούτε προφανές ούτε σταθερό. Εχει πάντοτε μια νοητική και υποκειμενική πλευρά. Η Ιστορία μέχρι σήμερα μας έχει δείξει τον εύθραυστο χαρακτήρα των μεγάλων ιδεολογιών. Ωστόσο, ο ποιητής Βλαντιμίρ Μαγιακόφσι μοιάζει σήμερα επίκαιρος όσο ποτέ:
Στο παιχνίδι θα ριχτώ ξανά ερωτευμένος
μια φλόγα θα φωτίσει των φρυδιών την ένταση.
Και λοιπόν!
Ακόμη και στο σπίτι που κάηκε κάποτε ζουν, κάποιες φορές, άστεγοι!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το blog ΟΛΑ ΛΑΘΟΣ ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει σχετικά σε άρθρα που αναδημοσιεύονται από διάφορα ιστολόγια. Δημοσιεύονται όλα για την δική σας ενημέρωση.